Home Onderzoek Cluster Levensloop Fluctuaties in vriendschappen en jeugdcriminaliteit onderzocht

Fluctuaties in vriendschappen en jeugdcriminaliteit onderzocht

17 mei 2017Cluster Levensloop

Onderzoek van NSCR in samenwerking met de Universiteit van Cincinnati laat zien dat er onder jongeren in de eerste tien weken op een nieuwe school veel wisselingen zijn in het leerlingnetwerk en in betrokkenheid bij delinquent gedrag. Kortetermijnveranderingen in het plegen van delicten bleken niet zozeer samen te hangen met het hebben van delinquente vrienden, maar vooral met de tijd die met hen wordt rondgehangen en met het gebruik van alcohol en softdrugs. De resultaten zijn gepubliceerd in het Journal of Quantitative Criminology.

Over het verband tussen de omgang met leeftijdsgenoten en delinquent gedrag van jongeren is al veel geschreven. Eerdere kennis was echter gebaseerd op onderzoek waarbij gegevens werden verzameld met lange tijdsperiodes tussen de verschillende metingen, meestal een jaar. In het artikel “The short-term dynamics of peers and delinquent behavior” is voor het eerst geanalyseerd hoe jongeren gedurende een korte tijdsperiode veranderen wat betreft hun vriendschapsrelaties en gedrag.

Voor de Kentucky TEENS Study werd gebruikgemaakt van gegevens die waren verzameld door de Universiteit van Cincinnati. Alle leerlingen die begonnen aan een high school in de Amerikaanse staat Kentucky zijn vanaf het begin van het schooljaar tien weken lang gevolgd. Om de twee weken vulden leerlingen een vragenlijst in met steeds dezelfde vragen over welke vrienden ze op dat moment hadden, hun vrijetijdsbesteding gedurende de voorafgaande periode, en hun betrokkenheid bij verschillende vormen van delinquent gedrag.

Met deze gegevens zijn verschillende kortetermijnprocessen onderzocht. Ten eerste werd nagegaan hoe leerlingnetwerken veranderen en wat van belang is bij vriendschapskeuzes. Ten tweede werd onderzocht in hoeverre leerlingen hun gedrag aanpasten aan dat van de vrienden die ze hadden in het netwerk op school. Ten derde werd berekend in hoeverre delinquent gedrag gelijktijdig fluctueert met gezamenlijke activiteiten met leeftijdsgenoten, zoals rondhangen en het gebruik van alcohol en softdrugs.

Uit de gegevens van het onderzoek komt allereerst een opvallende dynamiek naar voren gedurende de korte periode waarin het onderzoek plaatsvond. Vriendschappen bij deze jongeren bleken vluchtig: elke twee weken bleek de helft van de relaties binnen de leerlingnetwerken te zijn gewijzigd! Ook gedrag en activiteiten waren veranderlijk, en veel respondenten verschilden per periode in hun betrokkenheid bij delinquent gedrag, en in het gebruik van alcohol of wiet. Ook de hoeveelheid tijd die jongeren doorbrachten met hun vrienden zonder toezicht of duidelijk doel (rondhangen) fluctueerde sterk.

De keuze van vriendschappen bleek voor een belangrijk deel bepaald te worden door algemene processen die zich in sociale netwerken afspelen: een voorkeur voor vrienden van vrienden, wederkerigheid in vriendschapskeuzes en een voorkeur voor anderen van hetzelfde geslacht. De jongeren uit het onderzoek hadden geen duidelijke voorkeur voor medeleerlingen die in dezelfde mate crimineel waren als zijzelf. Wel hadden de onderzochte jongeren een voorkeur voor medeleerlingen met dezelfde opvattingen over criminaliteit en voor medeleerlingen met relatief delinquente opvattingen.

Jongeren bleken op deze korte termijn hun gedrag niet aan te passen aan dat van hun vrienden. Er waren wel statistisch significante verbanden tussen betrokkenheid bij delinquentie in een bepaalde periode en iemands activiteitenpatroon in diezelfde periode. Meer of minder tijd gaan rondhangen met vrienden (‘unstructured socialising’), en wel of geen alcohol en softdrugs gebruiken hingen samen met een toename of afname van delinquent gedrag. Daarbij bleek meer rondhangen vooral samen te gaan met een toename in geweld (zowel licht als ernstig) en alcoholgebruik vooral met vandalisme en vermogensdelicten.

Verder lezen
Weerman, Frank M., Pamela Wilcox, Christopher Sullivan (2017). The short-term dynamics of peers and delinquent behavior: An analysis of bi-weekly changes within a high school student network. Journal of Quantitative Criminology. Online before print, doi:10.1007/s10940-017-9340-2.

Credits beeld: Shutterstock

Over prof. dr. Frank Weerman

Frank Weerman is in 1992 afgestudeerd in Sociologie, na het volgen van een vrij doctoraal programma Criminologie. Hierna was hij meerdere jaren werkzaam bij de sectie Criminologie van de Rijksuniversiteit Groningen. In 1998 promoveerde hij op een onderzoek naar de waarde van Hirschi’s bindingstheorie voor de verklaring van delinquent gedrag. Na zijn promotie werkte hij van 1998 tot 2000 als postdoc bij het IPIT (Internationaal Politie Instituut Twente), waar hij een boek schreef over samenplegen (criminele samenwerking en groepsvorming). Sinds augustus 2000 is hij werkzaam bij het NSCR, waar hij senior onderzoeker is. Zijn onderzoeksinteresses liggen op het gebied van jeugdcriminaliteit en criminologische theorievorming, met een nadruk op de rol van leeftijdsgenoten bij delinquent gedrag. Bij het NSCR coördineerde hij vanaf 2002 de opzet en uitvoering van het “Schoolproject”, een longitudinaal onderzoek onder middelbare scholieren, waarbij onder meer veranderingen in delinquent gedrag en vriendschapsnetwerken in kaart zijn gebracht. Binnen het internationale netwerk van onderzoekers “Eurogang” publiceerde hij over problematische jeugdgroepen en jeugdbendes. Sinds 2008 is hij nauw betrokken bij opzet en uitvoering van het longitudinale SPAN-project (Study of Peers, Activities and Neighborhoods). Verder maakt hij deel uit van de redactie van het Tijdschrift voor Criminologie en is hij medeauteur van de criminologie-rubriek in het tijdschrift Delikt en Delinkwent.

Frank maakt deel uit van de Clusters Levensloop, Intergenerationeel, Cybercrime en Extremisme/Terrorisme.